OR en bestuurder: tips voor omgang met een boze of liever een gestreste directeur
Valt uw bestuurder boos uit naar de ondernemingsraad?
Het overleg tussen de ondernemingsraad en de bestuurder verloopt meestal in een rustige en positieve sfeer. Gelukkig maar! U moet er toch niet aan denken dat u om de haverklap briesend tegenover elkaar staat! Het kan echter best een keer gebeuren dat de bestuurder tijdens een moeizaam overleg opeens heftige verwijten gaat maken en op de man gaat spelen. Hoe moet het overleg nu verder? Dat er iets moet gebeuren, staat vast. Dit blokkeert immers de goede samenwerking. Maar wat is de beste aanpak?
Herkenbare kreten of verwijten
Als OR neemt u uw taak serieus en voert u overleg met bestuurder. U gaat de benodigde discussies niet uit de weg en spreek hier in gezamenlijkheid over met de bestuurder. U stelt de juiste vragen en begrijpt heel goed wat de organisatie voornemens is. Daarbij weegt u alle belangen zowel van uw collega’s en de organisatie netjes af. Dan voelt u aan dat het gesprek een andere wending begint te krijgen. Opeens slaat het gesprek om en klinken de volgende kreten en verwijten u mogelijk zeer bekend in de oren:
- Zo gaan we niet met elkaar om!
- Jullie houden de zaak alleen maar op.
- Zo maken jullie de organisatie kapot!
- Iedereen moet eens gaan doen waarvoor hij is ingehuurd!
- Als het zo moet, houd ik er mee op!
- Als jullie zo omgaan met informatie krijgen jullie niets meer!
- Jullie zijn alleen maar formeel; met jullie valt niet te praten!
- Het moet allemaal naar een hoger niveau
Emoties
In een dergelijke situatie kan een aantal emoties bij u opkomen, zoals:
- ‘Laten we hem maar zijn zin geven, anders krijgen we nooit meer iets voor elkaar.’
- ‘Als hij oorlog wil, kan hij het krijgen!’
- ‘Zie je nu wel, hij doet toch waar hij zin in heeft. Wij stellen niets voor’
- ‘We gaan de achterban informeren dat het een schande is!’
- ‘We gaan het vertrouwen opzeggen!’
Als u een dergelijke reactie geeft, zit u in de slacht-offerrol, maar die rol past u niet! Het slachtoffer-schap is een rol die het bereiken van een doel in de weg staat, en die niet hoort bij een zelfbewuste ondernemingsraad. U wilt toch een doel bereiken? Houd u daar dan ook mee bezig!
Stress
Vóórdat u met een spontane reactie komt, moet u zich eerst afvragen hoe die bestuurder tot zijn woedeaanval en zijn veel te grove verwijten komt. Een woedeaanval kan bijvoorbeeld optreden als de bestuurder er niet doorheen krijgt wat hij zich had voorgenomen of als hij het gevoel heeft dat zijn gezag intern of extern wordt aangetast. Al deze gevoelens zijn stressverhogend. De meeste woede- aanvallen komen gewoon voort uit stress en hebben niets te maken met bijvoorbeeld arrogantie of minachting. De kernvraag is dus meestal niet: ‘hoe ga je om met een woedende bestuurder?’, maar: ‘hoe ga je om met een gestreste bestuurder?’
Altijd reageren
Wat moet u nu precies doen na een woede-uitbarsting van de bestuurder? In de eerste plaats: reageer altijd! Door niet te reageren, geeft u aan dat u accepteert dat de ander kwaad op u wordt en dat hij dit zonder enige consequentie gewoon kan doen. Daarmee lokt u een volgende woedeaanval uit, want u ‘voedt’ de bestuurder dan op met de regel dat woedeaanvallen gewoon kunnen en nog succesvol zijn ook!
Houd uw adem even in, schors desnoods de vergadering
Leuk gezegd dat u altijd moet reageren, maar hoe doet u dat dan? Om te beginnen: reageer niet direct! Houd uw adem even in, schors desnoods de vergadering. Het is nóg beter om een nachtje te slapen over uw reactie. U moet kunnen afkicken van uw eigen verontwaardiging. Vervolgens moet u voor uzelf een aantal zaken op een rijtje zetten:
- Is het de zoveelste keer dat hij woedend is, of is het een incident? Als het de zoveelste keer is, is een andere strategie van toepassing.
- Was de zakelijke kant van uw standpunt juist en was dit goed verwoord voor hij boos werd? Wellicht was u zelf veel te grof en te negatief?
- Hebt u bepaalde dingen wellicht zo verwoord dat u zich de woede van de bestuurder wel enigszins kunt voorstellen?
- Probeer in ieder geval de zakelijke en emotionele kanten van elkaar te scheiden!
Kleine setting
Daarna wordt het tijd voor een gesprek. Probeer in een kleine setting – het liefst uitsluitend met de voorzitter en de secretaris – het voorval met de bestuurder te bespreken. Schrijf geen brief, maar loop eens langs en vraag of u hem een keer over het voorval kunt spreken. Maak hierbij duidelijk dat u er op een manier over wilt praten waarbij u de emoties en de verwijten wilt scheiden van de inhoud van de discussie waar het over ging toen hij kwaad werd. Bij het voeren van het gesprek gaat het om de volgende zaken:
- Maak duidelijk dat u ermee zit, dat u zich onzeker voelt over de situatie.
- Vraag waarom hij zo kwaad werd en laat het hem uitleggen.
- Vraag of u in zijn ogen misschien zelf fouten heeft gemaakt.
- Als u zelf (mede) de oorzaak van de woede- aanval bent geweest, geef dat gewoon.
- Als u nog steeds achter uw standpunt staat, houd u daar dan aan.
- Geef aan welk effect het heeft op de langer termijn relatie en dat dit gaat meewerken in de onderstroom bij het beoordelen van toekomstige besluiten.
- Als u er niet helemaal uitkomt, maak dan een afspraak voor een tweede gesprek. Meestal komt u er dan wel.
Do’s
- Laat u door een woedeaanval nooit van uw standpunt. Verander pas van standpunt als u bij nader inzien vindt dat uw standpunt toch onjuist was. En zeg dat dan ook.
- Zie het conflict als een gewone ruzie met iemand met wie u verder wilt. Probeer even te vergeten dat hij bestuurder is en zie hem gewoon als een gestreste collega of desnoods als uw partner.
- Heb een persoonlijk gesprek met uw bestuurder; voer geen formeel overleg.
- Scheid de inhoud van de persoon.
- Ga na of u zelf wellicht fouten heeft gemaakt, en vraag dat ook aan de bestuurder.
Don’ts
- Kwaad worden, u verdwijnt dan zelf onder het maaiveld.
- Reageer niet als slachtoffer door meteen de oorlog in te gaan, of juist lief te willen doen.
- Begin niet meteen met zware formele brieven.
- Ga er niet direct met iedereen over praten.